Szuwarnia – zapomniane groby w paśmie Wysokiego Działu. Interdyscyplinarny projekt edukacyjno-badawczy w 110-lecie Wielkiej Wojny w Bieszczadach.
W latach 1914-1915 w paśmie Wysokiego Działu w Bieszczadach utworzyła się linia frontu, na której dochodziło do krwawych walk między armiami Austro-Węgier i Rosji. Do tej pory w wielu miejscach znajdują się groby poległych, w żaden sposób nieoznakowane i nie podlegające ochronie. Według danych źródłowych i przekazów ustnych prawdopodobnie jednym z zapomnianych pobojowisk jest leżące na terenie Nadleśnictwa Komańcza wzniesienie Szuwarnia, na którym mogą znajdować się groby i cmentarze wojenne.
Koncepcja programowa zadania pn. „Szuwarnia – zapomniane groby w paśmie Wysokiego Działu. Interdyscyplinarny projekt edukacyjno-badawczy w 110-lecie Wielkiej Wojny w Bieszczadach” przewiduję realizację celów badawczych i edukacyjno-popularyzatorskich. Planowane jest przeprowadzenie na terenie wzniesienia Szuwarnia badań archeologicznych i prac poszukiwawczych o charakterze weryfikacyjnym, które umożliwią potwierdzenie obecności i określenie zasięgu występowania pochówków, co w przypadku pozytywnej weryfikacji pozwoli na objęcie tego miejsca odpowiednią ochroną poprzez włączenie do wojewódzkiej ewidencji grobów i cmentarzy wojennych. Po zakończonych badaniach obiekt zostanie należycie oznakowany poprzez wykonanie tablicy upamiętniającej poległych. Prace badawcze obejmą także: analizę danych LiDAR i ogólnodostępnych obrazów satelitarnych, analizę antropologiczną szczątków odkrytych podczas badań archeologicznych oraz opracowanie wyników badań, które w przyszłości będzie stanowić punkt wyjścia do publikacji i popularyzacji wyników badań archeologicznych przeprowadzonych przez fundację w tym rejonie. Ponadto planowana jest pogłębiona kwerenda źródłowa w archiwach polskich i zagranicznych co docelowo zwiększy szansę na potencjalną identyfikację poległych.
Dodatkowym działaniem, które przyczyni się do pogłębiania i upowszechniania wiedzy na temat walk i męczeństwa będzie organizacja drugiej interdyscyplinarnej konferencji naukowej poruszającej problematykę I wojny światowej w Bieszczadach – w 110-letnią rocznicę działań wojennych prowadzonych na tym terenie. Pozwoli to na wymianę informacji naukowych i wyników dotychczasowych badań, a także umożliwi dyskusję przedstawicieli różnych środowisk na temat dalszych strategii ochrony grobów i cmentarzy wojennych.
Projekt będzie realizowany we współpracy międzyinstytucjonalnej z Nadleśnictwem Komańcza i Gminą Komańcza, w oparciu o umowę o współpracy partnerskiej z dnia 06.11.2024 r., przy zaangażowaniu lokalnej społeczności i wolontariuszy.
